VENLO - De gemeente Venlo hanteert een nieuwe aanpak bij het beheren van 60.000 bomen die Venlo rijk is. Bomen spelen een belangrijke rol als het gaat om de leefbaarheid en klimaatbestendigheid van onze stad. Daarnaast hebben bomen een positief effect op de gezondheid van mensen, zo laten onderzoeken zien.


Met deze kennis in gedachten wil de gemeente haar bomen veiligstellen voor de toekomst door ze op een bredere, duurzame manier te beheren.

Samenwerken en vooruitkijken

‘We hebben ons boombeheer het afgelopen jaar opnieuw vormgegeven’, aldus John van den Berg, directievoerder boom- en bosbeheer bij de gemeente. ‘Voorheen lag de regie vooral bij de aannemer, maar we willen als gemeente een actievere rol hebben. Zo kunnen we meer sturing uitoefenen en meer betrokken zijn bij dat wat er speelt onder burgers.’

De gemeente wil het groen in de stad toekomstgerichter en beter afgestemd op de totale openbare ruimte inrichten en beheren. ‘Een boom plant je niet voor jezelf, maar voor de volgende generatie. Het is dus van belang dat we bij het planten 10, 20 of zelfs 50 jaar vooruitkijken. Hoe ziet de straat er de komende jaren uit, welke kabels en leidingen zijn er nu en in de toekomst aanwezig in de grond en wat voor klimaat wordt er verwacht? Dit soort vragen nemen we mee bij het maken onze keuzes en we proberen tijdig af te stemmen met nutsbedrijven en andere ontwikkelaars in de openbare ruimte.’

'Een boom plant je niet voor jezelf, maar voor de volgende generatie'

Meer kwaliteit

Naast deze verandering zal de gemeente ook meer data-gestuurd gaan werken. ‘We beheren 60.000 bomen met 2,5 persoon, dat is best een klus. Tot nu toe hielden we ons voornamelijk bezig met inspecteren en snoeien, maar de zorg voor een boom gaat idealiter veel verder. De data helpen ons breder te kijken naar de gezondheid van de boom. Zo kunnen we straks zien hoe goed een boom groeit, of de standplaats verbetering nodig heeft en of de boom de juiste hoeveelheid voeding en water krijgt. Daar kunnen we vervolgens op sturen. Soms krijgt een boom wellicht te veel water; dan kunnen we dat, vooral in droge tijden, natuurlijk beter geven op plekken waar ze tekortkomen.’

‘Het is voor de toekomst belangrijk dat we voldoende groene massa in de stedelijke omgeving behouden voor onder meer schaduw, waterberging en de opslag van CO2’, licht Hedwig van Baalen, clustercoördinator groen, toe. ‘We zien dat één grote, gezonde boom vaak meer groene massa heeft dan tien kleintjes. Daarom moet niet zozeer het aantal stammen – ofwel kwantiteit – leidend zijn bij het planten van bomen. Veel belangrijker is de kwaliteit en biodiversiteit van het groen, een goede variatie van soorten en het behouden van monumentale, vitale bomen waar dat mogelijk is.’

'Groene massa in de stad is belangrijk voor schaduw, waterberging en CO2-opslag'

Soms is het nodig om bomen weg te halen. ‘Dat doen we natuurlijk alleen met een goede reden. Om ruimte te maken voor jonge bomen, omdat de boom ziek is of omdat hij gewoon geen toekomst heeft op die plek, bijvoorbeeld omdat de boom ondergronds te weinig ruimte heeft. Zo werden in de jaren ’70 veel bomen geplant, zonder dat goed werd gekeken naar de kwaliteit van de standplaats. Als op zo’n plekken bomen weg worden gehaald, planten we alleen iets terug als dat ook zinvol is.’

Draagvlak creëren

Essentieel is dat burgers worden betrokken in het proces, zodat ze inzien waarom bepaalde keuzes worden gemaakt en hoe belangrijk bomen zijn voor een fijn leefklimaat. ‘We proberen veel in samenspraak te doen om draagkracht te creëren’, aldus John. ‘Zo moesten we het afgelopen jaar bomen rooien op de Hertog Reinoudsingel, omdat ze aangetast waren door de roetschorsziekte. Voor de bewoners was er een inloopavond, om ze te laten zien welke plannen we hadden.’

'Essentieel is dat burgers worden betrokken, zodat ze begrijpen hoe belangrijk bomen zijn voor het behoud van een fijn leefklimaat'

In plaats van meteen nieuwe bomen te planten in de Hertog Reinoudsingel, heeft de gemeente eerst de bodem tot rust laten komen. Vervolgens is er een bodemonderzoek uitgevoerd. ‘Het biodivers kruidenmengsel voor het lage groen is daarop afgestemd. Ook hebben we mooie bomen die elders weg moesten, hergebruikt en een plek gegeven in deze straat, zodat er meteen grotere bomen staan. Verder zijn de monumentale linden die verderop in de straat staan ondergronds belucht en bemest, om ze te kunnen behouden. De bomen zijn bewust niet in een strakke rij geplaatst, om het wat speelser in te richten. Op beide locaties worden nog op verzoek van bewoners bijenhotels geplaatst.’

De klimaatverandering die gaande is, zorgt ervoor dat we voor een grote opgave staan. ‘Je ziet dat veel bomen momenteel niet naar behoren functioneren, doordat de zomers steeds droger en heter worden. Bomen die een goede standplaats hebben in een rijke bodem, kunnen die extremen beter aan. Het is dus echt zaak om te investeren in bodemleven en goede standplaatsen voor onze bomen, zodat ze minder kwetsbaar zijn. Alleen zo kunnen we Venlo in de toekomst prettig leefbaar houden.’